top of page

Blog

Topluluk

Dot-com Balonu Nedir ?

Dot-com krizi, 1990'ların sonlarında İnternet ile ilgili firmaların spekülasyon yolu ile olması gerekenden fazla yatırım alması sonucu oluşan bir borsa balonudur. İnternetin ilk zamanlardaki kullanımında gerçekleşen büyüme dönemi ve beraberinde gelen spekülasyonlar ile ortaya çıkan NASDAQ’daki sağlıksız büyümenin ardından 2000 yılının Nisan ayında gerçekleşen keskin düşüşler ile beraber durmuş ve 1 sene içerisinde A.B.D’de yapılan toplam venture capital yatırımlarında %60 civarında bir düşüş yaşanmıştır.

Öncelikle internet kullanımının yaygınlaşmasını ele alacak olursak, Mosaic isimli web tarayıcısının 1998 yılında piyasaya sürülmesi gibi gelişmeler sayesinde uluslararası web platformlarına erişim sağlanarak internet kullanımı oldukça yaygın bir hale geldi. Ardından alt yapı gelişmeleri, ve bilgisayar eğitimindeki gelişmeler sonucunda daha da artan internet kullanımı ile beraber 2000 ve 1990 yılları arasında şahsi bir bilgisayar sahip olmak artık bir lüksten daha çok bir gereklilik haline gelince, Amerika Birleşik Devletleri'nde bilgisayar sahibi hanelerin yüzdesi %15'ten %35'e yükseldi. Bunun yanında gerçekleşen faiz oranlarındaki düşüş ile beraber gelen piyasalardaki nakit akışının artmasını takiben bireylerin ve kurumların yatırım araçlarına ilgisi arttırmış ve spekülasyonlar bu artışı internet ile ilgili firmalara fazlasıyla yönlendirmiştir.

Bu faktörlerin bir sonucu olarak, birçok yatırımcı, herhangi bir değerlemede, herhangi bir dot-com şirketine, özellikle de adında internet ile ilgili bir önek veya bir ".com" eki varsa, yatırım yapmaya istekliydi. İlk halka arzlardan önemli ölçüde kâr eden yatırım bankaları, spekülasyonları körükledi ve yatırımların teknoloji odaklı yapılmasını destekledi. Hızla artan hisse senedi fiyatları ve şirketlerin gelecekteki kârına olan güvenin birleşiminin temelinde büyük oranla internetin gelişiminin bulunduğu bir ortam oluştu. Bu gelişmeleri takiben 1995 ve 2000 yılları arasında Nasdaq borsa endeksi %400’lük bir artış ile 4.696 değerine ulaştı. 1999'da Nasdaq Composite %85,6 ve S&P 500 %19,5 yükselse de, yatırımcılar internet hisse senetlerine yatırım yapmak için daha yavaş büyüyen şirketlerde hisse sattıkça bu hisse senetlerinin değeri kısa bir yükselişten sonra düştü. Bahsettiğimiz dot-com firmalarına yapılan yatırımlar olurken yatırımcılar en basit göstergeler olan firmaların nakit akışı tablolarını dahi göz ardı ediyor ve piyasanın genel akışına kapılıp temelsiz yatırımlarda bulunuyorlardı.

Bu koşullar altında Fed’in faizi arttırması sonucu ve 13 Mart 2000 tarihinde teknoloji üzerinde küresel bir etkiye sahip Japonya’nın tekrar resesyona girmesi sonucunda yatırımcılar önceden S&P 500’den çekip Nasdaq’a yatırırken, şimdi tam tersine yatırımlar S&P 500’e geri dönmekteydi. Bunun sonucunda yatırımcıların nakitlerini teknoloji odaklı firmalardan çekmeleri geometrik bir artış hızıyla, teknoloji firmalarını nakit krizine sokmuş ve kendisini finansal açıdan hayatta tutması göreceli olarak zor olan firmaların toplu bir şekilde iflas etmesi sonucu, hızlı bir şekilde yükselmiş piyasa güveni hızlı bir şekilde düştü. Bunun sonucunda Nasdaq, 1 Eylül 2002 tarihinde dip yapıp 1.172,1 değerine düşmüş ve dolayısıyla yatırımcıların risk hassasiyetinin önemli derecede artması ile beraber yeni girişimlerin finansmanı bir süre yavaşlamıştır.


1.597 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör
bottom of page